Περίληψη
Το παρόν βιβλίο διαπραγματεύεται με το ζήτημα της σύνδεσης του χώρου του Διαδικτύου με αυτόν της Εκπαίδευσης και με τη διαδικασία της ανάδειξης νέων μοντέλων Εκπαίδευσης, υπό το πρίσμα των επιρροών και των νέων δυνατοτήτων που ανοίγονται στις μέρες μας λόγω του Διαδικτύου. Η επιρροή του Διαδικτύου έχει να κάνει με ποικίλες πτυχές του ανθρώπινου βίου, όπως η οικονομία, η πολιτική, οι κοινωνικές και παγκόσμιες πολιτιστικές τάσεις, η Τέχνη, η ενημέρωση και η ψυχαγωγία, αλλά και η Εκπαίδευση.
Η τελευταία μάλιστα, ίσως είναι ένα από εκείνα τα πεδία, όπου αυτή η επιρροή είναι περισσότερο φανερή. Το Διαδίκτυο στις μέρες μας εισάγει μια σειρά από καινοτομίες στο χώρο της Εκπαίδευσης, όπως η διδασκαλία εξ αποστάσεως, ή αντίστοιχα η δυνατότητα που παρέχεται σε μαθητές και διδάσκοντες να έρθουν σε επαφή άμεσα και χωρίς κόπο με μια τεράστια δεξαμενή γνώσεων και πληροφοριών, οπουδήποτε κι αν βρίσκονται και οποιαδήποτε χρονική στιγμή. Την ίδια στιγμή βέβαια, είναι αλήθεια, πως η εφαρμογή του Διαδικτύου στο χώρο της Εκπαίδευσης μπορεί να έχει και ορισμένα μειονεκτήματα, όπως η μειωμένη κοινωνικότητα, λόγω της απουσίας άμεσων και διαπροσωπικών επαφών του εκπαιδευτή ή του εκπαιδευόμενου με άλλα άτομα, κατά τη διαδικασία της εκπαίδευσης ή αντίστοιχα απώλεια των μη γλωσσικών πλευρών της επικοινωνίας, λιγότερο αυθόρμητη επικοινωνία και διαχείριση θεμάτων πνευματικών δικαιωμάτων.
Από την άλλη, είναι ενδεικτικό πως στις μέρες μας, υφίστανται πολλά προγράμματα με τα οποία μπορεί κανείς να διαπιστώσει άμεσα την χρήση κι εφαρμογή του Διαδικτύου στο χώρο της Εκπαίδευσης, όπως για
παράδειγμα το Comenius και το Socrates. Είναι ενδεικτικό μάλιστα, πως το Διαδίκτυο έχει πλέον πρωτεύοντα ρόλο σε όλες τις βαθμίδες της Εκπαίδευσης (Πρωτοβάθμια, Δευτεροβάθμια και Τριτοβάθμια). Ειδικότερα ως προς την τελευταία, δυναμική εδώ και μερικά χρόνια είναι η παρουσία των λεγόμενων MOOCs (Massive Open Online Courses). Πρόκειται για τα λεγόμενα Μαζικά Ανοικτά Μαθήματα στο Διαδίκτυο τα οποία μάλιστα εξαπλώνονται με σημαντική ταχύτητα σε όλα τα μέρη του κόσμου και θα μπορούσαν να ανατρέψουν μελλοντικά τους ίδιους τους ακαδημαϊκούς θεσμούς σε όλο το κόσμο.
Τα MOOCs προσφέρουν τη δυνατότητα σε εκατομμύρια άτομα από όλο τον κόσμο να παρακολουθούν εξ αποστάσεως μαθήματα διαφόρων εκ των σημαντικότερων πανεπιστημίων του κόσμου. Η όλη διαδικασία εδώ είναι συνυφασμένη και με την προσπάθεια που καταβάλλεται ώστε οι απόφοιτοι αυτών των προγραμμάτων, μελλοντικά να συνδεθούν άμεσα με την αγορά εργασίας, αν και ως σήμερα δεν φαίνεται να προκύπτει πως τα MOOCs έχουν καταστεί ιδιαίτερα αποτελεσματικά για διάφορες μεγάλες εταιρίες ανά τον κόσμο που συνεργάζονται με αυτά τα προγράμματα.
Abstract
This book deals with the question of connecting the Internet space with that of Education and with the process of emerging new models of Education, in the light of the influences and new possibilities that are opened nowadays due to the Internet. The influence of the Internet has to do with various aspects of human life, such as the economy, politics, social and global cultural trends, Art, information and entertainment, but also Education.
The Education in fact, is perhaps one of those fields where this influence is more obvious. The Internet nowadays introduces a series of innovations in the field of Education, such as distance teaching, or respectively the possibility provided to students and teachers to come into contact immediately and without effort with a huge pool of knowledge and information, wherever they are at any time. At the same time, of course, it is true that the application of the Internet in the field of Education can also have certain disadvantages, such as reduced sociability, due to the absence of direct and interpersonal contacts of the trainer or the trainee with other people, during the training process or respectively loss of non-linguistic aspects of communication, less spontaneous communication and management of copyright issues.
On the other hand, it is indicative that nowadays, there are many programs with which one can directly determine the use and application of the Internet in the field of Education, such as Comenius and Socrates. It is indicative, in fact, that the Internet now has a primary role in all levels of Education (Primary, Secondary and Highest Education). In particular with regard to the latter, the presence of the so-called MOOCs (Massive
Νέα μοντέλα εκπαίδευσης στην εποχή του Διαδικτύου
Open Online Courses) has been dynamic for a few years. These are the so-called Massive Open Courses on the Internet which are indeed spreading with considerable speed in all parts of the world and could in the future overturn the very academic institutions around the world.
MOOCs offer the possibility to millions of people from all over the world to take distance courses from various of the world's most important universities. The whole process here is also intertwined with the effort made so that the graduates of these programs, in the future, will be directly connected to the labor market, although to date it does not seem to emerge that MOOCs have become particularly effective for various large companies around the world who work with these programs.
Νέα μοντέλα εκπαίδευσης στην εποχή του Διαδικτύου
Εισαγωγή
Το Διαδίκτυο εδώ και καιρό πλέον, συνιστά μια δεδομένη πραγματικότητα και ένα εργαλείο πραγματικά επαναστατικής μορφής, δεδομένου ότι έχει προσδώσει ένα τεράστιο φάσμα δυνατοτήτων σε ποικίλους τομείς της γνώσης και του πολιτισμού. Είναι σαφές πως ένας από τους χώρους εκείνους, όπου το Διαδίκτυο προσφέρει νέες δυνατότητες, όπως η ποικιλία και πληθώρα πληροφοριών και γνώσεων, είναι αυτός της Εκπαίδευσης. Το βιβλίο αυτό εστιάζει στο ζήτημα της εμφάνισης και εφαρμογής μιας σειράς νέων μοντέλων στο συγκεκριμένο πεδίο, σε αυτό της Εκπαίδευσης δηλαδή, καθώς κι εδώ το Διαδίκτυο πλέον παίζει σημαντικό ρόλο.
Οι ποικίλες τεχνολογικές εφαρμογές και εξελίξεις, όπως άλλωστε και η ίδια η χρήση της γραφής στις απαρχές ακόμα της ανθρώπινης ιστορίας έχουν αποτελέσει διαχρονικά, εκείνα τα καίρια σημεία και τις συνισταμένες, οι οποίες έχουν «σημαδέψει» και καθορίσει τη μορφή της εκπαιδευτικής διαδικασίας μέσα στο χρόνο. Στη σύγχρονη εποχή, η ταχύτατη εξέλιξη σε διάφορους τεχνολογικούς τομείς, έχει παίξει έναν σημαντικό ρόλο σε ό, τι αφορά τους τρόπους με τους οποίους λαμβάνει χώρα η Εκπαίδευση. Μια τέτοια τεχνολογία είναι αναμφίβολα εδώ και καιρό αυτή του Διαδικτύου.
Το τελευταίο στις μέρες μας συνέβαλε στο να δοθεί η δυνατότητα σε ευρύτερα στρώματα του πληθυσμού να έχουν πρόσβαση σε ένα «σύμπαν» γνώσεων και πληροφοριών κάθε τύπου και είδους, δεδομένης άλλωστε και της ραγδαία αυξητικής τάσης παγκοσμίως ως προς τη συνδεσιμότητα και την πρόσβαση εκατομμυρίων ανθρώπων στο Διαδίκτυο. Το τελευταίο στην ουσία προσφέρει τη δυνατότητα σύνδεσης, αποτελεσματικότητας, διαδραστικότητας και ευελιξίας με την εφαρμογή σύγχρονων και ασύγχρονων μορφών αλληλεπίδρασης στη διδασκαλία, με την εμπλοκή διδασκόντων και διδασκομένων σε δραστηριότητες, οι οποίες ενθαρρύνουν την καλλιέργεια δεξιοτήτων επικοινωνίας και παρουσίασης ιδεών και πληροφοριών, με στόχο την ικανοποίηση ποικίλων αναγκών. Επιπρόσθετα, ως πηγή πληροφοριών και γνώσεων, το Διαδίκτυο είναι ένα εργαλείο που βασικά ενθαρρύνει και βοηθά ακόμα πιο πολύ την πρόσβαση του διδασκομένου στη μάθηση. Προάγει την τελευταία και συγχρόνως αλλάζει και το πλαίσιο των παιδαγωγικών μεθόδων, δεδομένου, ότι αξιοποιείται ένα σύνολο νέων τεχνολογιών, όπως ο ήχος, η εικόνα, αλλά και το πολυτροπικό κείμενο.
Είναι χαρακτηριστικό πως με το Διαδίκτυο, η εκπαίδευση, η διδασκαλία και η μάθηση απελευθερώνονται από τα φυσικά και παραδοσιακά όρια της σχολικής αίθουσας και το συγκεκριμένο «εργαλείο» καταργεί αλλά και εκμηδενίζει το χρόνο. Σε αυτό το πλαίσιο άλλωστε, είναι ενδεικτική και η εμφάνιση της περίπτωσης της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, η οποία εξαιτίας τέτοιων τεχνολογικών εφαρμογών, όπως το Διαδίκτυο, συνιστά μια ιδιαίτερα διαδεδομένη μορφή εκπαίδευσης.
Με το Διαδίκτυο επεκτείνονται οι εμπειρίες των παιδιών και συγχρόνως επέρχονται θεμελιώδεις αλλαγές και μετασχηματισμοί ως προς τη φύση και τη μορφή της μάθησης και της διδασκαλίας σε ένα ευρύ φάσμα αντικειμένων και γνωστικών πεδίων. Το Διαδίκτυο εννοείται πως είναι ένα πολύ σημαντικό και χρήσιμο εργαλείο και για τους εκπαιδευτικούς, καθώς έχει τη δύναμη να μεταφορτώσει τη διδασκαλία και τον τρόπο με τον οποίο την «εισπράττουν» οι εκπαιδευόμενοι αλλά και την πραγματοποιούν οι εκπαιδευτικοί. Αυτό γίνεται διαμέσου του μετασχηματισμού της πληροφορίας σε γνώση, κατατάσσοντας έτσι παράλληλα τον εκπαιδευτικό σε κύριο φορέα μιας τέτοιας εκπαιδευτικής καινοτομίας με τη χρήση των νέων στρατηγικών.
Το παρόν βιβλίο επιχειρεί να αναλύσει καθώς επίσης και να εξετάσει τις δυνατότητες εκπαίδευσης που παρέχει το Διαδίκτυο σε εκπαιδευτές και εκπαιδευόμενους, δυνατότητες που δεν παρέχει η παραδοσιακή μορφή διδασκαλίας όπως για παράδειγμα η πληθώρα πληροφοριών, η οποία όμως δεν είναι επαρκώς κατανεμημένη πάντα μέσω των διαφόρων συστημάτων πληροφορικής. Μια άλλη δυνατότητα είναι η λεγόμενη διαδραστική εκπαίδευση ή η ασύγχρονη εκπαίδευση. Οφείλεται στην ικανότητα του Διαδικτύου να απευθύνεται παγκοσμίως σε διαφορετικές ζώνες ώρας. Επιπλέον, επισημαίνεται και το ποιες είναι οι επιρροές αυτών των δυνατοτήτων στους διάφορους φορείς και τα στελέχη της εκπαίδευσης.
Αναφορικά με τους στόχους και σκοπούς στην παρούσα έρευνα, μπορεί να σημειωθεί ότι αποβλέπει στο να αναδειχθεί η σημασία του Διαδικτύου στο χώρο της Εκπαίδευσης εν γένει και να αναδειχθεί την ίδια στιγμή ειδικότερα το πώς το Διαδίκτυο μέσα από τις νέες διαδικασίες επαφής του μαθητή με τη γνώση, μπορεί να συμβάλλει στην εμφάνιση μιας σειράς νέων μεθόδων και μοντέλων στο χώρο της εκπαιδευτικής διαδικασίας στο σχολείο, στο Πανεπιστήμιο και γενικότερα στο χώρο της Εκπαίδευσης.
Η σημασία εδώ έγκειται στο ότι το Διαδίκτυο ούτως ή άλλως αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινής ζωής των σύγχρονων ανθρώπων. Αυτό μάλιστα είναι σαφές πως ισχύει για άτομα μικρότερης ηλικίας, πόσο δε για τους μαθητικούς πληθυσμούς.