Τοπωνυμικά Παράδοξα

Συγγραφέας
Καμπούρογλου Δημήτριος
Εκδόσεις
Καραβίας Διον

Ο Δημήτριος Καμπούρογλου εξετάζει εδώ ψύχραιμα την ετυμολογία και τις μεταπλάσεις παλαιών και "παράδοξων" τοπωνυμίων της Ελλάδας (Μωργιάς/Πελοπόννησος, Λιδορίκι, Καρβασαράς/Αμφιλοχία, Φιλιατρά/Καλάβρυτα, Μιστράς, Γιαννιτσά, Κομπαρέα/Βαθύ της Ιθάκης) και ιδιαίτερα της Αττικής (Τρελλός/Υμηττός, Αλωπεκή/Αμπελόκηποι, Πατίσια, Βασιλικά/Καθήμια/Ακαδημία Πλάτωνος, Σωπόλια, Κολοκυθού). Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων ο συγγραφέας ανακαλύπτει ελληνική ρίζα στις λέξεις που οι ζηλωτές υποπτεύονται για εθνικά επικίνδυνες. Σκοπός του είναι να αποδείξει ότι "με το ν' ατυχήση μία χώρα εις το όνομά της δεν σημαίνει ότι έχασε και τον φυλετικό της χαρακτήρα". Με άλλα λόγια, ότι η γλωσσική ετερότητα δεν σημαίνει την απώλεια της ελληνικότητας του ελληνικού χώρου. Ο λόγιος συγγραφέας αντιτίθεται στην πρακτική που υιοθετήθηκε μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-13 να μεταλλαχθούν τα "αλλόφυλα και κακόφωνα τοπωνύμια" της Ελλάδας επί το ελληνικώτερον ούτως, ώστε "επί της Ελληνικής γης δεν πρέπει να μείνη ...

Ο Αναδρομάρης

Συγγραφέας
Καμπούρογλου Δημήτριος
Εκδόσεις
Καραβίας Διον

Ο Δημήτριος Καμπούρογλου (βλ. αρ. 200, 239-240, 252, 263 και 282 της Βιβλιοθήκης Ιστορικών Μελετών), διευθυντής τότε της Εθνικής Βιβλιοθήκης, συμπληρώνει εδώ τα ιστορικά ανέκδοτα για την αρχαία και την οθωμανοκρατούμενη Αθήνα, που ξεκίνησε με τα "Μνημεία της ιστορίας των Αθηναίων" (1890-92) και τας "Παλαιάς Αθήνας" (1922). Ο επιφανής "ατθιδογράφος" αναφέρεται στις Μυστικές Πύλες των Ελευσίνιων Μυστηρίων, για το ιερό της Αφροδίτης στην Ιερά Οδό, τα Ορφικά αλλά και στα νεώτερα θρησκευτικά πανηγύρια της περιοχής: της Χελιδονούς, τα Εννιάμερα και της μονής του Δαφνίου. Φέρνει επίσης στο φως τις επισκέψεις των Βυζαντινών αυτοκρατόρων και αξιωματούχων στην Αθήνα, την τελευταία Δούκισσα των Αθηνών (τη θρυλική Μουχλιώτισσα), την επιδρομή του βενετικού στόλου το 1464, το παιδομάζωμα, τον μαρμαρωμένο "Δράκο" (τον Λέοντα του Πειραιώς), την εξέγερση χριστιανών και μουσουλμάνων κατά του τοπικού βοεβόδα το 1754, τις επιδημίες χολέρας, την αφαίρεση των Ελγινείων μαρμάρων του Παρθενώνα (1800), το Ρολό...